Cải cách hành chính nhà nước được Đại hội lần thứ XI, XII của Đảng xác định là một trong 3 khâu đột phá để thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 – 2020. Thực tiễn, trong 10 năm qua, nhất là 5 năm 2016-2020, Đảng, Nhà nước ta đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và đạt những kết quả khá toàn diện và nổi bật, tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế - xã hội phát triển bền vững, góp phần quan trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương và nâng cao vị thế, năng lực cạnh tranh quốc gia. 

Nhìn lại những năm qua, với những con số, sản phẩm và hiệu lực, hiệu quả đem lại từ cải cách hành chính nhà nước, chúng ta có thêm động lực, sức sáng tạo và kinh nghiệm để “Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính và xây dựng nền hành chính nhà nước góp phần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững đất nước” trong chặng đường đi tới.

Kết quả nổi bật nhất của cải cách hành chính những năm qua là những con số ấn tượng: tính đến ngày 30/12/2020, cả nước đã có 2.700 dịch vụ công trực tuyến được tích hợp trên Cổng dịch vụ công Quốc gia. Từ 08 dịch vụ công thời điểm khai trương, chỉ trong vòng 01 năm, Cổng dịch vụ công Quốc gia đã cung cấp 2.700/6.790 TTHC cho người dân và doanh nghiệp. Đã có 84 bộ, ngành, cơ quan, địa phương tích hợp, đồng bộ trạng thái hồ sơ giải quyết TTHC với Cổng dịch vụ công Quốc gia, trong đó có 19 bộ, cơ quan ngang bộ và 63/63 tỉnh, thành. Đến ngày 24/12/2020 đã có 100 triệu lượt truy cập vào Cổng dịch vụ công Quốc gia. Tổng chi phí tiết kiệm được khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến từ khi Cổng dịch vụ công Quốc gia được khai trương vào cuối năm 2019 đến cuối năm 2020 là 8000 tỷ đồng. Đây là một khoản tiền tiết kiệm rất lớn. Tuy nhiên lợi ích lớn hơn rất nhiều với ý nghĩa xã hội rất sâu sắc: tiết kiệm thời gian, công sức của cả xã hội, minh bạch hoá quy trình, thủ tục, đẩy mạnh thực hành dân chủ, tăng cường niềm tin của người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phòng chống tham nhũng. 

Chính phủ điện tử với các dịch vụ hành chính công trực tuyến như là một phần tiêu biểu, nổi bật nhất của những cố gắng cải cách hành chính đã được triển khai ở nhiều bộ, ngành và địa phương trong thời gian qua. Rõ ràng, với chủ trương, định hướng của Đảng và sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, sự ra đời của Cổng dịch vụ công Quốc gia quả thực là một bước đột phá trong cải cách TTHC. Qua đó, chúng ta nhận diện rất rõ đất nước ta thực sự bước vào thời kỳ mới của công cuộc cải cách hành chính – công vụ, khi công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ truyền thông hiện đại đang tạo ra nền tảng mới cho những cố gắng cải cách của chúng ta. 

Cùng với kết quả quan trọng cần được nhấn mạnh trên đây, nhìn lại 5 mục tiêu của chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 mà Đảng, Nhà nước ta đã đề ra: Giải phóng lực lượng sản xuất, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất nước; Tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng, thuận lợi, minh bạch nhằm giảm thiểu chi phí về thời gian và kinh phí của các doanh nghiệp; Xây dựng hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước thông suốt, trong sạch, vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; Bảo đảm thực hiện trên thực tế quyền làm chủ của nhân dân; Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự nghiệp phát triển đất nước, về cơ bản chúng ta đã đạt được mục tiêu quan trọng nêu trên và cũng dễ dàng nhận thấy rằng thành tựu đạt được là rất đáng kể.

Thứ nhất, về hoàn thiện thể chế: Chỉ tính giai đoạn 5 năm qua (từ 2016-2020) các cơ quan Trung ương đã ban hành tổng cộng 71 Luật, 745 Nghị định, 232 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 2.242 Thông tư và nhiều văn bản khác. Qua đó, thể chế của nền hành chính được cải cách và dần được hoàn thiện phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng và cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cơ bản đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Thứ hai, về cải cách thủ tục hành chính: Tính từ đầu nhiệm kỳ đến giữa năm 2020, Chính phủ đã cắt giảm, đơn giản hoá 3.893/6.191 điều kiện kinh doanh, 6.776/9.926 danh mục hàng hoá phải kiểm tra chuyên ngành và 30/120 TTHC liên quan đến kiểm tra chuyên ngành. Tổng chi phí xã hội tiết kiệm được từ việc cắt giảm, đơn giản hoá khoảng 18 triệu ngày công/năm, tương đương hơn 6.300 tỷ đồng/năm. Qua đó, môi trường kinh doanh được cải thiện, thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế; đồng thời, môi trường cho các hoạt động dân sinh, văn hóa – xã hội .v.v. cũng đã được cải thiện rất lớn.

Thứ ba, bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương bước đầu đã phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, cơ bản khắc phục tình trạng chồng chéo, bỏ sót chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, đối tượng quản lý; cơ cấu bên trong đã có sự phân định rõ hơn giữa cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp. Việc triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW,19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (Khoá XII) bước đầu đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo được nhận thức mới, tư duy mới và hành động quyết liệt trong cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương; đến nay đã giảm được nhiều đầu mối bên trong các bộ, ngành trung ương, các địa phương, đặc biệt giảm trên 25% đơn vị sự nghiệp nhất là ở các địa phương (giảm 3.980 đơn vị sự nghiệp), giảm trên 27.500 biên chế công chức (tương ứng giảm 10,01% so với 2015), giảm gần 243.000 biên chế viên chức (tương ứng giảm 11,98% so với năm 2015, vượt mục tiêu Nghị quyết 39-NQ/TW của Bộ Chính trị đến năm 2021 giảm 10%), giảm số lượng cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở thôn, bản, tổ dân phố gần 148.000 người; thực hiện tích cực việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã (đã giảm 08/713 đơn vị hành chính cấp huyện, giảm 557/11.160 đơn vị  hành chính cấp xã; giảm 38.369/98.455 thôn, bản, tổ dân phố, tương ứng giảm 39%). Qua sắp xếp, bước đầu đảm bảo tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Thứ tư, cải cách tài chính công đã đạt được kết quả tích cực: Công tác quản lý tài chính, ngân sách có nhiều đổi mới nhằm sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính quốc gia cho phát triển kinh tế - xã hội; đã chú trọng cơ cấu lại ngân sách nhà nước, đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách theo hướng phân cấp, đẩy mạnh khoán, đấu thầu, đặt hàng, giao nhiệm vụ và tăng cường tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công; theo đó làm tăng tính hiệu quả của chi tiêu công, hạn chế tham nhũng, lãng phí trong sử dụng ngân sách nhà nước, góp phần tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính, tăng tính công khai, minh bạch trong thực hiện ngân sách nhà nước.

Có thể nói: cải cách hành chính nhà nước trong những năm qua đã cơ bản đạt được mục tiêu, nhiệm vụ đề ra góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền, nền kinh tế thị trường và mở cửa hội nhập quốc tế, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín đất nước ta trên trường quốc tế.

 VĂN HÓA-TTTDTT